संत श्री ज्ञानेश्वर

श्री संत ज्ञानेश्वर यांचा जन्म शके ११९७, युवानाम संवत्सर, श्रावण वद्य अष्टमी गुरुवार रोजी सन १२७५ मध्ये झाला. पैठणमधील आपेगाव हे त्यांचे मूळ गाव.  रखुमाई व विठ्ठलपंत  कुलकर्णी हे आई-वडील व निवृत्ती ,सोपान व मुक्ताबाई  ही त्यांची भावंडे !  ज्ञानेश्वर महाराजानी त्यांच्या लहान वयातच अलौकिक अश्या ग्रंथांची निर्मिती केली. भावार्थदीपिका म्हणजेच ज्ञानेश्वरी, अमृतानुभव, चांगदेव पासष्टी, अभंग गाथा व हरिपाठ हे ग्रंथ त्यांनी प्राकृत मराठी भाषेत व जनसामान्य लोकांना देखील अगदी सहजपणे समजेल अशा सहज व रसाळ भाषेत लिहिले.

"माझ्या मराठीची बोलू कौतुके ! परि अमृतातेही पैजा जिंके ।"

"ऐसे अक्षरे रसिके मेळवीन ।!

अमृतापेक्षाही गोड अशी मराठी भाषा, असा उल्लेख करीत ज्ञानेश्वर महाराज आपल्या मराठी भाषेविषयीचा अभिमान व महती व्यक्त करतात. पुण्याजवळील आळंदी याठिकाणी वयाच्या अवघ्या एकविसाव्या वर्षी ज्ञानेश्वर महाराजांनी कार्तिक वद्य १३, शके १२१८ म्हणजेच सन १२९६ मध्ये संजिवन समाधी घेतली. या क्षेत्राला देवाची आळंदी असेही संबोधले जाते.

"जो जे वांछिल तो ते लाहो प्राणिजात हे।"

समस्त जगाची जणू काळजी वाहणाऱ्या ज्ञानेश्वर महाराजांना वारकरी संप्रदायात व इतर जनमानसात देखील "माऊली "असे मोठ्या प्रेमाने संबोधले जाते