संत श्री तुकाराम

पुण्याजवळील देहू या गावी १५९८ मध्ये वसंतपंचमी/ माघ शुद्ध पंचमीला  तुकाराम महाराजांचा जन्म झाला. वडील बोल्होबा आंबिले, आई कणकाई व पत्नी आवली असा त्यांचा परिवार होता. पंढरपूरचा विठोबा म्हणजे तुकोबांचे परमदैवत. विठूनांमाच्या नामस्मरणात, अभंग गायन व कीर्तनांमध्ये ते तल्लीन होऊन जातं. त्यांना त्यांचे गुरू बाबाजी चैतन्य यांच्या कृपाशीर्वादाने ज्ञानप्राप्ती झाली होती. तुकोबांनी पाच हजारांपेक्षा अधिक अभंग रचना असणारा "तुकारामाची गाथा" हा ग्रंथ रचला. तुकाराम महाराज हे महाराष्ट्रातील वारकरी संप्रदायातील एक मुख्य वारकरी संत होते. वारकरी त्यांचा उल्लेख जगद्गुरू असा करतात तसेच प्रवचन व कीर्तनाच्या शेवटी  "पुंडलिक वरदे हरी विठ्ठल, श्री ज्ञानदेव तुकाराम, पंढरीनाथ महाराज की जय, जगद्गुरू श्री तुकाराम महाराज की जय" असा जल्लोष करतात. देहू गावामध्ये इंद्रायणी नदीकाठी नांदूरकीचा एक वृक्ष आहे. याच वृक्षाखाली उभे राहून दुपारी  बारा वाजण्याच्या सुमारास तुकोबांनी आपले कीर्तन केले व याच ठिकाणाहून त्यांनी सदेह वैकुंठगमन केले. होळीच्या दुसऱ्या दिवशी येणाऱ्या या दिवसाला "तुकाराम बीज"असे म्हटले जाते व आजही याच दिवशी, याच वेळेला हा दिवस वारकरी व भक्तांकडून मोठ्या भक्तिभावाने साजरा केला जातो. अशी आख्यायिका आहे की, तुकाराम बीजेच्या दिवशी बरोबर दुपारी बाराच्या सुमारास हा नांदूरकीचा वृक्ष आपोआप हलतो. हे दृश्य पाहण्यास मोठ्या संख्येने भाविक उपस्थित असतात